Η Θ Ε Ω Ρ Ι Α
«Εκστρατείες»
Οταν ξεκινάμε να εξασκούμαστε στην αυτο-ενσυναίσθηση συνήθως παρατηρούμε και εντοπίζουμε ένα συναίσθημα και μία ανάγκη, και στη συνέχεια δημιουργούμε αιτήματα που ελπίζουμε ότι θα συμβάλουν στην ικανοποίηση αυτής της ανάγκης – και αυτό όντως λειτουργεί. Ωστόσο, η ζωή και η αυτο-ενσυναίσθηση δεν είναι πάντα τόσο απλές. Συχνά, πολλές ανάγκες μπορεί να ενεργοποιούνται ταυτόχρονα και μπορεί να υπάρχει και διαστρωμάτωση (βλ. κεφ. 28). Καθώς η πρακτική μας της αυτο-ενσυναίσθησης βαθαίνει, και αυξάνεται η συνειδητότητά μας, έχουμε την ευκαιρία να δούμε μια «ευρύτερη εικόνα» των αναγκών μας και να σκεφτούμε πιο ολοκληρωμένους τρόπους αντιμετώπισής τους.
Διαστρωμάτωση και συσσωμάτωση συναισθημάτων και αναγκών
Όπως συζητήσαμε στο κεφάλαιο 28, ορισμένες ανάγκες εξαρτώνται από άλλες ανάγκες για την «ικανοποίησή» τους. Όπως ίσως θυμάστε από την ιστορία μου εκείνου του κεφαλαίου, η συνάδελφός μου συνειδητοποίησε την ανάγκη της για «τάξη» μέσω μιας διαδικασίας ενσυναίσθησης που της προσφέραμε όλοι μαζί. Μετά από λίγο, αποκτώντας βαθύτερη σύνδεση με τις ανάγκες της, κατέστη σαφές ότι θα ήθελε επίσης να έχει περισσότερη «κατανόηση» και «επικοινωνία» (με τους συγκατοίκους της) ώστε να ικανοποιήσει την ανάγκη της για τάξη. Αυτή η βαθύτερη συνειδητοποίηση έφερε μια αίσθηση ελπίδας και δημιουργικότητας που δεν μπορούσε να προέλθει μόνο από τη συνειδητοποίηση της ανάγκης της για τάξη.
Η ικανότητά μας να εργαζόμαστε με πολλαπλά συναισθήματα και ανάγκες μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα, ειδικά όταν προκύπτει μια κατάσταση που εμποδίζει την εκπλήρωση πολλών αναγκών ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, αν έχω δυσκολίες με το αφεντικό μου στη δουλειά, οι ανάγκες μου για αρμονία, για να με βλέπουν και για ασφάλεια μπορεί να είναι όλες ενεργοποιημένες μέσα μου.
Η κατανόηση και η εργασία με τη «διαστρωμάτωση» ή τη «συσσωμάτωση» των συναισθημάτων και των αναγκών δημιουργεί τη δυνατότητα να έχουμε μεγαλύτερη σαφήνεια, κατανόηση και αποτελεσματική συμπονετική δράση στη ζωή μας.
Η κατανόηση των συναισθημάτων και των αναγκών μου με αυτόν τον τρόπο μου επιτρέπει να βλέπω τη «μεγάλη εικόνα» της ζωής μου και την ενίοτε «συγκεχυμένη εικόνα» της ζωής μου υπό νέο πρίσμα. Με βοηθάει να κατανοήσω τη ζωή μου με περισσότερη συμπόνια και σαφήνεια – και αυτό μου δίνει τη δυνατότητα να κάνω άκρως ενημερωμένα αιτήματα που κάνουν τη ζωή πιο υπέροχη.
Εκστρατείες
Καθώς ανακαλύπτουμε αυτά τα «στρώματα» και τις «παρτίδες» των αναγκών, μπορεί να βρεθούμε μπροστά στην πρόκληση να θέλουμε να κάνουμε πολλαπλά αιτήματα. Αυτό το ονομάζω «εκστρατεία». Χρησιμοποιώ αυτή τη λέξη επειδή με βοηθάει να συνειδητοποιήσω και να θυμάμαι ότι πρόκειται για μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει αρκετό καιρό. Μπορεί να απαιτήσει μια διαρκή εστίαση στις ανάγκες μου· μερικές φορές και με μια συγκεκριμένη σειρά.
Για παράδειγμα, μπορεί να εντοπίσω μια πολύ σημαντική και διάχυτη ανάγκη, όπως η «ασφάλεια». Ταυτόχρονα, μπορεί να μην ξέρω ποιο(α) αίτημα(τα) θα μπορούσα να υποβάλω για να αντιμετωπίσω άμεσα αυτή την ανάγκη. Με την εστίασή μου μόνο σε αυτή την ανάγκη και χωρίς να έχω κανένα αίτημα να υποβάλω, θα μπορούσα εύκολα να τα παρατήσω από απογοήτευση και απελπισία. Ωστόσο, αν μπορώ να εντοπίσω την ανάγκη μου για «διαύγεια» ή «κατανόηση» (ως προς το πώς θα μπορούσα να αντιμετωπίσω την ανάγκη μου για «ασφάλεια»), τότε μπορώ να αρχίσω να κάνω αιτήματα για να αντιμετωπίσω αυτές τις ανάγκες (βλ. κεφ. 13 και 15). Τώρα είμαι στο δρόμο μου προς μια πιο υπέροχη ζωή: προχωρώ..
Σ Τ Η Ν Π Ρ Α Ξ Η
«Το ταξίδι μου προς την τάξη, το νερό και το καταφύγιο»
Τα φύλλα είχαν γίνει κίτρινα, πορτοκαλί και μπορντό και ο χειμώνας αργούσε να έρθει. Ήταν ζεστά, όμορφα και φωτεινά στην κοιλάδα του ποταμού Χάντσον. Κι όμως, ένιωθα άβολα και ταραγμένος, ιδιαίτερα όταν βρισκόμουν στο σπίτι μου. Αναρωτιόμουνα το γιατί, μια που είχα μόλις ολοκληρώσει ένα σημαντικό πρότζεκτ «βελτιώσεων στο σπίτι»: Φύτεψα νέα φυτά στον κήπο, φύτεψα οπωροφόρα δέντρα, έβαψα κάποια δωμάτια, ακόμη και καινούργιες κουρτίνες κρέμασα. Τα πράγματα φαίνονταν εντάξει. Ωστόσο, κάτι με ενοχλούσε. Δεν ένιωθα καλά με το σπίτι μου και δεν ήξερα τι να κάνω γι’ αυτό.
Εκείνες τις μέρες, η σύντροφός μου με ρώτησε αν θα μπορούσαμε να κάνουμε μια πρακτική μαζί: να επανεξετάσουμε μαζί τη «Λίστα Αναγκών» μας και να δούμε πώς τα πηγαίναμε· ένα είδος συνολικής απογραφής. Συμφώνησα.
Αποφασίσαμε να διαλέξουμε τις τρεις κορυφαίες ανάγκες που θέλαμε να βιώσουμε περισσότερο. Το να διαθέσουμε αυτόν τον χρόνο στο να εξετάσουμε την «μεγάλη εικόνα» της ζωής μας ήταν μια αποκαλυπτική εμπειρία.
Ξεκινήσαμε να διατρέχουμε μαζί τη Λίστα, εστιάζοντας στην κάθε ανάγκη ξεχωριστά. Εξεπλάγην όταν φτάσαμε στο «νερό», γιατί παρατήρησα μια μικρή ανησυχία να εισβάλει στο σώμα μου (ένας αγγελιοφόρος). Μου φάνηκε περίεργο στην αρχή, επειδή είχαμε παροχή νερού. Τότε μου ήρθε η ιδέα. Δεν έπινα νερό από τη βρύση μας, επειδή η παροχή νερού μας έχει μια αρκετά μεγάλη ποσότητα θείου μέσα της. Και παρόλο που αγόραζα εμφιαλωμένο νερό, δεν το απολάμβανα πραγματικά, επειδή ήταν σε πλαστικά μπουκάλια και αυτό μου προκαλούσε ανησυχία και για την υγεία μου και για το περιβάλλον.
Έμεινα έκπληκτος και στη συνέχεια μπερδεμένος, γιατί πραγματικά δεν είχα λύση σε αυτό το πρόβλημα. Δεν ήξερα πώς να πάρω πόσιμο νερό από τη βρύση μου και δεν μπορούσα να βρω άμεσα διαθέσιμη προμήθεια σε γυάλινα δοχεία. Ήμουν σε αδιέξοδο.
Καθώς συνεχίζαμε να εξετάζουμε τον κατάλογο, με έκπληξη ανακάλυψα επίσης κάποια αναστάτωση μέσα μου όταν συναντήσαμε την ανάγκη για «τάξη». Με λίγη βοήθεια από την σύντροφό μου, εντόπισα δύο πράγματα: Πρώτον, δεν είχα ξεπακετάρει ποτέ τις κούτες με τα αρχεία μου από τότε που μετακόμισα ενάμιση χρόνο πριν, και δεύτερον, εξακολουθούσα να νοικιάζω έναν αποθηκευτικό χώρο κοντά στο μέρος που ζούσα. Έμεινα έκπληκτος επειδή και τα δύο αυτά πράγματα ήταν σχετικά ασήμαντα. Ωστόσο, στη δεδομένη φάση αυτές οι καταστάσεις που δεν διορθώνονταν, είχαν πράγματι επίδραση πάνω μου (βλ. κεφ. 48 – «Διάχυτα συναισθήματα»).
Δεν αισθανόμουν καλά για το σπίτι μου (ανάγκη για καταφύγιο). Νομίζω ότι ένα μέρος της «άγνοιάς» μου γι’ αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι έχω τεράστια ευγνωμοσύνη για τη ζωή μου. Παρόλα αυτά, η τάξη και το νερό είναι σημαντικά για μένα.
Εκείνο το βράδυ, η σύντροφός μου έφτιαξε δύο μικρές πλαστικοποιημένες πινακίδες για τον καθρέφτη του μπάνιου μας, μία για τον καθένα μας. Η δική μου έγραφε απλώς «Τάξη, νερό, καταφύγιο».
Μετά από αυτό, κάθε πρωί έβλεπα αυτή τη μικρή πινακίδα με αυτές τις τρεις λέξεις. Αυτή η απλή πρακτική, μου υπενθύμιζε τις ανάγκες μου.
Μέχρι να έρθει ο χειμώνας, είχα κάνει κάποια έρευνα (ανάγκες για γνώση, επάρκεια, κατανόηση), σχεδίασα ένα σχετικά φθηνό σύστημα φιλτραρίσματος νερού και, με τη βοήθεια του γιου μου, το εγκατέστησα (ανάγκες για υποστήριξη και κίνηση). Επίσης, με τη βοήθεια του γιου μου, μετέφερα τα πράγματά μου από την παλιά μου αποθήκη και τα οργάνωσα στο υπόγειό μου. Μετά από αυτό, διέτρεξα τα αρχεία μου και τα οργάνωσα.
Μέχρι σήμερα, κάθε μέρα, έχω καθαρότερο νερό, περισσότερη τάξη και ένα σπίτι που απολαμβάνω.
Παρόλο που δεν θεωρώ αυτή την ιστορία «δραματική», τη θεωρώ σημαντική. Μέσω της ενσυναίσθησης και της αυτοσυγκέντρωσης, κατάφερα να συνειδητοποιήσω κάποιες αρκετά σημαντικές ανάγκες (όπως το νερό). Αντί να τα παρατήσω επειδή δεν είχα μια προφανή λύση, απλά κράτησα τις ανάγκες μου σε οπτική επαφή. Όταν το έκανα αυτό, το μυαλό και η διαίσθησή μου έκαναν τα υπόλοιπα. Φρόντισα με επιτυχία τον εαυτό μου, παρόλο που στην αρχή δεν ήξερα πώς.
Αυτές οι ανεπαίσθητες αλλά επίμονα ανεκπλήρωτες ανάγκες θα μπορούσαν εύκολα να είχαν περάσει απαρατήρητες. Η ζωή μου έγινε πιο υπέροχη όταν τις ανακάλυψα και συν τω χρόνω ενήργησα ώστε να τις ικανοποιήσω.
Ε Ξ Α Σ Κ Η Σ Η
Πρακτική 1 – Άσκηση αξιολόγησης αναγκών
Εκτυπώστε τη Λίστα Αναγκών. Αριστερά από κάθε ανάγκη σημειώστε από το 1 έως το 10 πόσο καλά ικανοποιείται αυτή η ανάγκη σήμερα στη ζωή σας (το 1 σημαίνει καθόλου, το 10 σημαίνει πολύ ικανοποιημένη). Στη συνέχεια, στα δεξιά κάθε ανάγκης, σημειώστε πόσο σημαντική είναι η ανάγκη αυτή για εσάς (το 1 σημαίνει ότι δεν είναι σημαντική και το 10 ότι είναι πολύ σημαντική). Πάρτε το χρόνο σας.
Στη συνέχεια, δείτε αν μπορείτε να εντοπίσετε ανεκπλήρωτες ανάγκες που δεν έχετε συνειδητοποιήσει, που είναι σημαντικές για εσάς, που θα θέλατε να δράσετε… ακόμα κι αν δεν ξέρετε πώς να το κάνετε αυτή τη στιγμή. Γράψτε τις.
Σημείωση: Είναι χρήσιμο να αναζητήσετε ανάγκες με χαμηλούς αριθμούς «ικανοποίησης» στα αριστερά και υψηλούς αριθμούς «σημασίας» στα δεξιά.
Πρακτική 2 – Κρατήστε τις ανάγκες σας σε οπτική επαφή
Διαλέξτε τις τρεις πιο σημαντικές ανάγκες που θα θέλατε να ικανοποιούνται περισσότερο. Γράψτε τις σε ένα χαρτί και αναρτήστε το σε ένα μέρος όπου θα το βλέπετε καθημερινά (καθρέπτης μπάνιου, ψυγείο, μια πόρτα κ.λπ.). Αν θέλετε να διασκεδάσετε λίγο με αυτό, μπορείτε να γίνετε δημιουργικοί (να φτιάξετε κολάζ, να το πλαστικοποιήσετε, να ζωγραφίσετε).
Προσδιορίστε την ανάγκη (ή τις ανάγκες) που θα χρειαζόταν να καλύψετε πρώτα, προκειμένου να ικανοποιήσετε τις τρεις αρχικές ανάγκες που έχετε εντοπίσει. Με την πάροδο του χρόνου (χωρίς βιασύνη, απλά κρατήστε τον κατάλογο σε οπτική επαφή), δείτε αν μπορείτε να σκεφτείτε ένα αίτημα ή αιτήματα που θα μπορούσατε να κάνετε στον εαυτό σας ή σε άλλους (βλ. κεφ. 13 και 15). Συνεχίστε αυτή την πρακτική μέχρι η ζωή σας να γίνει πιο υπέροχη.
Μετάφραση: Μαρία Αγγέλου