Η Θ Ε Ω Ρ Ι Α
Η συμπόνια ως πνευματική πρακτική
Σημείωση: Καθώς γράφω αυτό το κείμενο, παρατηρώ κάποια ανησυχία μέσα μου· ανησυχία αποδοχής: για το αν θα με δουν και θα με καταλάβουν. Η πρόθεσή μου γράφοντας αυτό το κείμενο είναι να μοιραστώ το άνοιγμα της (προ)οπτικής μου και την ανακάλυψή μου. Δεν ισχυρίζομαι ότι γνωρίζω «την αλήθεια». Μοιράζομαι κάποιες ιδέες, χωρίς να έχω προσδοκίες ή να προσφέρω οδηγίες. Περιγράφω μια ανθρώπινη εμπειρία, με την ελπίδα ότι ίσως συμβάλει σε εσάς με κάποιο τρόπο.
Απ’ ότι φαίνεται κάθε άνθρωπος έχει τη δική του άποψη για το τι σημαίνει η λέξη «πνευματικότητα». Για κάποιους περιγράφει τη σύνδεση με το άγνωστο, με μια ανώτερη δύναμη, με μια ανώτερη οντότητα ή με το θείο. Για άλλους, περιγράφει τη σύνδεση με τον εαυτό μας. Και για άλλους πάλι, είναι η σύνδεση με όλα τα πράγματα.
Προκύπτει λοιπόν ότι η πνευματικότητα ορίζεται παγκοσμίως ως σύνδεση με κάτι – ότι η λέξη-κλειδί είναι η σύνδεση. Προσωπικά, έχω καταλήξει να ορίζω την πνευματικότητα ως την εμπειρία της σύνδεσης με τη ζωή, η οποία περιλαμβάνει όλα τα παραπάνω.
Σύνδεση με το «θείο»
Ο φίλος και μέντοράς μου Μάρσαλ Ρόζενμπεργκ χρησιμοποιούσε τον όρο «Αγαπημένη Θεϊκή Ενέργεια» για να αναφερθεί στην ενέργεια-της-ζωής. Έλεγε: «Συνδέομαι με αυτή την ενέργεια κάθε φορά που συνδέομαι με τα ανθρώπινα όντα…».
Σύνδεση με τον εαυτό μου και τους άλλους
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι βαδίζουμε στο πνευματικό μονοπάτι όταν πλησιάζουμε προς ό,τι λειτουργεί για μας και μένουμε μακριά από ό,τι δεν λειτουργεί (βλ. κεφ. 26). Για χρόνια, αυτή η ιδέα μου φαινόταν υπερβολικά απλή. Καθώς σιγά-σιγά ενσωμάτωνα τη συμπόνια στην καθημερινότητά μου, αυτή η ιδέα αποκτούσε όλο και περισσότερο νόημα για μένα.
Αυτή η απλή ιδέα με καλεί να προσφέρω ενσυναίσθηση στον εαυτό μου και να συνδέομαι συνειδητά με τις ανάγκες μου. Όταν φροντίζω τον εαυτό μου φροντίζοντας την ενέργεια-της-ζωής μου (τις ανάγκες μου), έχω διαπιστώσει, ξανά και ξανά, ότι ενεργοποιείται η περιέργειά μου για το πως να νοιαστώ και για τις ανάγκες των άλλων. Εναλλακτικά, όταν βιώνω αποσύνδεση από τη ζωή μέσα μου, βιώνω αποσύνδεση κι από την ενέργεια-της-ζωής στους άλλους.
Η απλή πρακτική του να παρατηρώ τις ανάγκες μου, μου δίνει τη βάση για να παρατηρώ τόσο τις δικές μου πράξεις όσο και τις πράξεις των άλλων με συμπόνια. Παρατηρώντας τις ανάγκες μου και τις ανάγκες των άλλων, βαδίζω στο μονοπάτι προς τη συμπόνια, ακόμη και για ανθρώπους (συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου) που έχουν κάνει πράγματα που δεν μου αρέσουν ή που απεχθάνομαι. Έχω έναν τρόπο να βλέπω την αποσύνδεση από την ενέργεια-της-ζωής ως ένα τραγικό γεγονός, όχι ως μια «κακή πράξη» ή ως κάτι που είναι «λάθος».
Μέσα από τον φακό των αναγκών, έχω πάντα έναν τρόπο να επιλέγω τη συμπόνια.
Σύνδεση με τον καλλιτέχνη μέσω της τέχνης του
Όσο περισσότερο εξασκούμαι στο να ζω με επίγνωση της ενέργειας-της-ζωής, τόσο περισσότερο αισθάνομαι μια σύνδεση με αυτό που δεν μπορώ ούτε να δω ή ούτε καν να συλλάβω· αυτό που ονομάζω «Πηγή». Είμαι βέβαιος ότι δεν καταλαβαίνω τη φύση του σύμπαντος. Το μυαλό μου μού λέει ότι, σίγουρα το σύμπαν είναι πέρα από την κατανόησή μου – ωστόσο, δεν είναι απαραίτητα πέρα από την εμπειρία μου.
Μέσα από την πρακτική της συμπόνιας, αυξάνω την επαφή μου με την ενέργεια-της-ζωής. Κάθε φορά που δημιουργώ ή διευκολύνω μια σύνδεση με τον εαυτό μου ή με άλλα ανθρώπινα όντα, μπορώ να αισθάνομαι μια σύμπραξη και μια ευγνωμοσύνη για την ενέργεια-της-ζωής μέσα στον καθένα μας. Με τον ίδιο τρόπο που μπορώ να εκτιμήσω την ομορφιά ενός πίνακα ζωγραφικής χωρίς να γνωρίζω τον καλλιτέχνη, μπορώ να εκτιμήσω το δώρο της ζωής χωρίς να γνωρίζω την πηγή του.
Παρόλο που δεν έχω γνωρίσει ποτέ τον Πικάσο ή τον Μονέ, τους είμαι ευγνώμων για το δώρο της ομορφιάς που λαμβάνω όταν βιώνω την τέχνη τους. Μέσω της εκτίμησης του δώρου της ζωής, μπορώ να αισθάνομαι μια παρόμοια αίσθηση ευγνωμοσύνης σε κάθε στιγμή που είμαι ξύπνιος.
Η πνευματικότητα ως δράση
Ένας από τους συναδέλφους μου με ενθάρρυνε πρόσφατα να αναρωτηθώ ποια είναι η σχέση μου με την ενέργεια-της-ζωής. Είμαι γιος της; Ο πατέρας της; Φίλος της; Ο εραστής της;
Λατρεύω αυτή την ερώτηση γιατί με βοηθάει να σκεφτώ το ρόλο μου (ή τους ρόλους μου) σε σχέση με τη ενέργεια-της-ζωής μέσα μου αλλά και με την ενέργεια-της-ζωής γύρω μου.
Προσωπικά, έχω διαπιστώσει ότι μπορώ να είμαι φίλος της ζωής – όλης της ζωής, μέσα μου και μέσα σας. Ως φίλος της ζωής, συχνά αναρωτιέμαι: «Τι μπορώ να κάνω για να συνεισφέρω σε εσάς;» ή «Τι μπορώ να κάνω για να επεκτείνω και να εκφράσω την εκτίμησή μου για όλα όσα μου έχουν δοθεί;». Όσο περισσότερο μελετώ και εξασκώ τη συμπόνια, τόσο καλύτερα μπορώ να απαντώ σε αυτές τις ερωτήσεις.
Βασίζοντας τις ενέργειές μου (αιτήματα) στην επίγνωση της ζωής μέσα μου (συναισθήματα και ανάγκες), μπορώ να φέρνω αρμονία, ευθυγράμμιση και φιλία στη ζωή μου – αμοιβαία αγάπη και υποστήριξη. Η συμπόνια μου γεννά τις «πράξεις» μιας πνευματικής ύπαρξης. Γλυκό.
Σ Τ Η Ν Π Ρ Α Ξ Η
«Το κομμάτι που λείπει»
Ως παιδί, διδάχτηκα τι σημαίνει πνευματικότητα μέσω της εκκλησίας. Ο παππούς μου μάλιστα ήταν ιερέας. Τότε, μου εξήγησαν ότι υπήρχε ένα σεβάσμιο πρόσωπο με γκρίζα μαλλιά, που καθόταν σε έναν θρόνο και ήταν υπεύθυνο για τα πάντα. Αυτό το ίδιο πρόσωπο δημιούργησε ένα σωρό κανόνες που έπρεπε να ακολουθήσω· πράγματα που «έπρεπε» και «δεν έπρεπε» να κάνω. Και ότι, μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων είχε την ευθύνη της μετάδοσης αυτών των κανόνων και το χρέος να διασφαλίσει ότι τους ακολουθούσα. Παρόλο που πίστευα σε αυτή την ιστορία στην αρχή, κατά κάποιο τρόπο δεν μου καθόταν καλά. Πέρασα μεγάλο μέρος της ζωής μου μπερδεμένος σχετικά με αυτό.
Ξόδεψα χρόνια προσπαθώντας να καταλάβω ποιο είναι το νόημα της ζωής. Ποιος ήταν ο σκοπός μου; Από πού προέρχομαι; Γιατί είμαι εδώ; Στο πανεπιστήμιο (σπούδαζα φιλοσοφία) μου έγινε σαφές ότι δεν επρόκειτο να καταλάβω αυτά τα πράγματα με τις πληροφορίες που είχα στη διάθεσή μου. Σταμάτησα να προσπαθώ.
Το 2001, διάβασα το βιβλίο «Μη βίαιη επικοινωνία: Η Γλώσσα της καρδιάς» του Μάρσαλ Ρόζενμπεργκ. Χάρη σ’ αυτό το βιβλίο έμαθα ότι μπορούσα να επιλέξω να βλέπω όλες τις ανθρώπινες ενέργειες ως μια προσπάθεια εκπλήρωσης αναγκών. Αυτό πραγματικά έβγαζε νόημα. Έμαθα επίσης ότι θα μπορούσα να δω τις «ανάγκες» ως ζωή. Με την πάροδο του χρόνου, συνειδητοποίησα ότι όταν ήμουν «στην υπηρεσία» της ζωής (των αναγκών), είχα μια βαθιά αίσθηση ικανοποίησης και νοήματος. Ενστικτωδώς με ήλκυσε η πρακτική της συνειδητής εξυπηρέτησης της ζωής. Είχα βρει έναν τρόπο να συνδεθώ με τη ζωή με έναν ουσιαστικό τρόπο που πήγαζε από μέσα μου.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ανακάλυψα ότι με ενδιέφερε να κάνω πολλά από τα πράγματα που μου είχαν πει ότι έπρεπε να κάνω νωρίτερα στη ζωή μου. Μόνο που αυτή τη φορά, προερχόταν από μια βαθιά σύνδεση με αυτό που ήθελα να κάνω, και αυτό με γέμιζε.
Τώρα πια μπορώ να δω ότι ήταν η εσωτερική σύνδεση με την ενέργεια-της-ζωής μου που ήταν το κομμάτι που έλειπε όλα αυτά τα χρόνια. Μου έλεγαν να κοιτάξω έξω από τον εαυτό μου όταν αναζητούσα καθοδήγηση, σοφία και την πηγή της αγάπης. Και όλη την ώρα, ήταν μέσα μου, περιμένοντας να τις βρω.
Ε Ξ Α Σ Κ Η Σ Η
Πρακτική 1 – Εκτιμώντας τη ζωή
Αυτή η άσκηση λειτουργεί καλά αν βρεθείτε μόνοι σας, με ένα ή περισσότερα όμορφα αντικείμενα στο χώρο (ένα κερί, λίγο αρωματικό, μια φωτογραφία κάποιου που αγαπάτε, ένα λουλούδι ή οτιδήποτε άλλο σας δίνει την χαρά της ομορφιάς). Αρχικά, γράψτε 10 πράγματα που σας προσφέρει η ζωή αυτή τη στιγμή. Αυτά τα πράγματα μπορεί να είναι κάποιοι άνθρωποι, ο αέρας, μια καρδιά που χτυπάει, η άνεση, η αγάπη, το φαγητό που μόλις φάγατες, το ίδιο το στομάχι σας, τα μάτια σας, η αίσθηση της όσφρησης, η μύτη σας, ο εγκέφαλός σας, η μητέρα σας, τα παιδιά σας, η ικανότητά σας να σκέφτεστε ή να διαβάζετε… και ούτω καθεξής.
Στη συνέχεια, γράψτε όλες τις διαφορετικές ανάγκες που καλύπτουν αυτά τα πράγματα.
Στη συνέχεια, διαβάστε τις δύο λίστες σας (πράγματα και ανάγκες).
Τέλος, κλείστε τα μάτια σας και σαρώστε το σώμα σας. Αν νιώσετε ευγνωμοσύνη για κάτι, απλά πείτε ή σκεφτείτε: «Ευχαριστώ!». Διαβάστε ξανά τη λίστα σας και επαναλάβετε αυτή τη διαδικασία για 2 ή 3 λεπτά. Παρατηρήστε τι συμβαίνει μέσα σας.
Πρακτική 2 – Συνεισφέροντας στη ζωή
Κατά τη διάρκεια της επόμενης εβδομάδας, δημιουργήστε τουλάχιστον έναν τρόπο, κάθε μέρα, για να συνεισφέρετε συνειδητά στη ζωή.
Αυτό μπορεί να είναι η δωρεά χρημάτων σε μια οργάνωση που εξυπηρετεί τη ζωή, το πότισμα ενός φυτού, το άνοιγμα μιας πόρτας για κάποιον, το χαμόγελο σε ένα παιδί (ή έναν ενήλικα), το να πείτε σε κάποιον να «κρατήσει τα ρέστα», το να απομακρύνετε ένα έντομο από το σπίτι σας αντί να το σκοτώσετε, το να δώσετε σε κάποιον λουλούδια ή την αγαπημένη του λιχουδιά, το να φάτε κάτι υγιεινό, το να πείτε σε κάποιον τι εκτιμάτε σε αυτό που είναι ή σε αυτό που έχουν κάνει (δείτε τα κεφ. 20 και 21 για αυτό το τελευταίο).
Παρατηρήστε ότι υπηρετείτε τη ζωή. Παρατηρήστε τι συμβαίνει μέσα σας.
Μετάφραση: Μαρία Αγγέλου